टिमुर (Zanthoxylum armatum) को बीउ उमार्ने ? यस्तो छ तरिका सजिलो नेपाली विधि

टिमुर एक महत्वपूर्ण मसला बोट हो जसको प्रयोग विशेष गरी नेपाली परिकारहरूमा, औषधीय गुणहरूका लागि, र घरेलु उद्योगहरूमा गरिन्छ। यसलाई व्यवसायिक रूपमा खेती गर्दा राम्रो आम्दानीको स्रोत बनाउन सकिन्छ। नेपालमा यसको माग उच्च छ र यसको खेतीले किसानहरूलाई राम्रो आर्थिक लाभ दिन सक्छ।

टिमुर

टिमुर एक प्राचीन औषधीय बोट हो, जसलाई अंग्रेजीमा "Prickly Ash" भनिन्छ। यसको फलहरू मसला र औषधिको रूपमा प्रयोग गरिन्छ। विशेष गरी पहाडी र हिमाली क्षेत्रहरूमा यसको खेती सम्भव छ, जहाँको जलवायु यसका लागि उपयुक्त छ। टिमुरको मुख्य गुणहरूमा तितोपन, पाचन सुधार गर्ने क्षमता, र एन्टी-इन्फ्लामेटरी गुणहरू हुन्छन्।

बीउ तयार गर्ने विधि

टिमुरको बीउलाई पहिले राम्रोसँग छनोट गर्नुपर्छ। यसका निम्न चरणहरू छन्:

बीउ सङ्कलन: टिमुरको फलहरू पक्नासाथ झर्छन्। यी फलहरूबाट बीउ संकलन गर्नुपर्छ। पकेका फलबाट बीउ छुट्याउनु पर्छ र सफा गरेर सुकाउनुपर्छ।

बीउ सुकाउने: बीउलाई छायामा राखेर सुकाउनु पर्छ। सीधा घाममा सुकाउँदा बीउको अंकुरण क्षमतामा कमी आउन सक्छ।

बीउ भिजाउने: टिमुरको बीउलाई २४-४८ घण्टा पानीमा भिजाउने गर्दा अंकुरण प्रक्रिया छिटो हुन्छ।

टिमुर रोपणको विधि

समय: टिमुरको बीउ रोप्ने उपयुक्त समय वर्षा ऋतु सुरु हुनु अगाडि हो।

माटो: टिमुरले राम्रो माटोमा राम्रो उत्पादन दिन्छ। राम्रो निचोरिएको, जीवांशयुक्त माटो टिमुरको लागि उपयुक्त हुन्छ। 

बीउ रोपण: बीउलाई सिधै खेतमा रोप्नुभन्दा पहिले नर्सरीमा अंकुरण गराउनु राम्रो हुन्छ। बीउलाई १-२ सेन्टिमिटर गहिराईमा रोप्नुपर्छ।

सिँचाइ: बीउ रोपेपछि हल्का सिँचाइ गर्नुपर्छ। बीउ अंकुरण भएपछि नियमित सिँचाइको आवश्यकता पर्दछ।

खेती व्यवस्थापन

टिमुरको खेती गर्दा निम्न कुराहरूमा ध्यान दिनुपर्छ:

गोडमेल: गोडमेल गरेर बोटको वरिपरि खरपतवार हटाउनुपर्छ।

रोग नियन्त्र: टिमुरको बोटमा रोगहरू जस्तै पात खस्ने, फङ्गस संक्रमण हुन सक्छ। यसका लागि जैविक कीटनाशकहरूको प्रयोग गर्न सकिन्छ।

कटाई र सङ्कलन: टिमुरको फल पक्नासाथ यसलाई सङ्कलन गर्नुपर्छ। समयमै फल सङ्कलन गर्दा गुणस्तरमा सुधार हुन्छ।

टिमुरको खेतीले किसानहरूलाई स्थानीय स्तरमा आम्दानीको राम्रो स्रोत दिन सक्छ। यसले कृषि व्यवसायलाई सुदृढ पार्न सहयोग पुर्याउँछ, साथै यसको औषधीय गुणले स्वास्थ्य क्षेत्रमा पनि योगदान पुर्याउँछ।

- जलवायु परिवर्तन र प्रकोप टिमुरको खेतीका लागि चुनौती हुन सक्छ।

- बजारको पहुँच, मूल्य उतार-चढाव, र रोग नियन्त्रण समस्याहरूले पनि खेतीमा समस्या ल्याउन सक्छ।

टिमुरको खेती गर्न इच्छुक किसानहरूले उचित विधिहरू र समयको पालना गरेर यसको खेतीबाट राम्रो नाफा गर्न सक्छन्। माटोको गुणस्तर, बीउको छनोट, र व्यवस्थापन प्रक्रियामा ध्यान दिन आवश्यक छ। टिमुरको औषधीय र मसला गुणले यसलाई स्थानीय र अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा ठूलो माग राख्छ। 

सम्बन्धित थप जानकारीहरूका लागि कृषि विकास कार्यालयमा सम्पर्क गर्नुहोस्।

#nirajan dangi #2030